Daniela Strijleva

Daniela Strijlev; Pixar için çalışıyor; karakter tasarımcısı. Bloguna postaladığı işler tek kelimeyle mükemmel.

Yine ve Yeniden Kırmızı-Siyah Birlikteliği

Sulh Programı

Karikatür dergisinin 20 Mart 1947 tarihli sayısından bir alıntı. Savaş yıllarında, kağıt sıkıntısı var, mürekkep sıkıntısı var... Dergi savaş ertesinde artık derginin renkli basılabileceğini müjdeliyor okurlarına.

Gabriele Pennacchioli

Gabriele Pennacchioli, Dreamworks stüdyoları için çalışıyor. Blogundaki işler olağanüstü kıvrak kaleminin tanığı.

Kırmızı-Siyah Birlikteliğine Devam...

Altan Erbulak Kitabı

 

Karikatürcüler Derneği'nin yayınlarına ulaşmak zor oluyor. Bir süredir Ustalar Özel Albümleri serisi içinde yayımlanan Altan Erbulak albümüne ulaşmaya çalışıyordum. Kitap sonunda elime geçti. Yazmadan edemeyeceğim; editoryal açıdan bu kadar özensiz, içerik açısından bu kadar zayıf bir kitap ancak "ustaya saygısızlık" olarak nitelendirilebilir. Serideki diğer kitaplar, çizerlerin daha önce yayımladıkları kitapların tıpkı basımlarıydı. Altan Erbulak'ın ise sağlığında yayımlanmış bir karikatür albümü yok; dolayısıyla onun için özel bir çalışma, kapsamlı bir derleme yapmak gerekiyordu. Maalesef bu yapılmamış. Kitapta daha önceden bazı toplama albümlerde karşımıza çıkan ve Erbulak'ın "Arka Pencere" köşesi için hazırladığı bazı çizimlere yer verilmiş. Özellikle "Arka Pencere" çizimleri öylesine özensiz derlenmiş ki; bir kısmı eskiz halinde... Hepsi aynı döneme ait. Büyük ihtimalle ustanın kıyıda köşede kalan dosyalarından birini alıp aynen kullanmışlar... Karikatürcüler Derneği gibi köklü bir meslek kuruluşunun daha özenli olması gerekiyor.

Küçük Karikatür Kitapları

Bir kaç yıl önce Erdil Yaşaroğlu'nun minyatür dört karikatür kitabı yayımlanmıştı. Kitapların başlıkları; "İlişkiler", "İş Dünyası", "Kediler" ve "Köpekler". Hediyelik olarak da tasarlandığı anlaşılan bu minyatür kitapları arşivime katarken, arşivimdeki diğer küçük karikatür kitaplarını gözden geçirdim.

İlk kitap, Gürbüz Doğan Ekşioğlu'nun kendi adını taşıyor. Aslında bu, orijinali büyük boyutlu olan kitabın küçültülmüş biçimde tıpkı basımı. Batı'da sık rastlanan bir uygulama bu; bizde de yaygınlaşmaya başladı. Genellikle büyük boyutlu ve pahalı kitapların bir de küçük versiyonu basılıyor. Böylece pahalı olan büyük boyutlu kitabı alamayanlar küçüğünü alarak en azından koleksiyonlarını tamamlama imkanına sahip oluyorlar.

İkinci kitap, daha önce sözünü ettiğim Carigraphia; Türk karikatürüne ilişkin, Kültür Bakanlığı tarafından (yanlış hatırlamıyorsam) promosyon amacıyla basılıp dağıtılan bir derleme.

Üçüncü kitap ise, bu kitaplar arasında boyut olarak en küçüğü; 6,7 cm x 5 cm. Cemal Arığ'ın "Çiz Git Sin" isimli kitabı. Mimar olan Arığ bu kitabın basımında (yine yanlış hatırlamıyorsam) matbaalarda traşlama sonrası artan kağıtları kullanmıştı.

Erdil Yaşaroğlu (2009), İlişkiler, Doğan Kitap, İstanbul.

Gürbüz Doğan Ekşioğlu (2003), Gürbüz Doğan Ekşioğlu, Cafe City, İstanbul.

Carigraphia (1995), Der: Turgut Çeviker, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.

Cemal Arığ (1985), Çiz Git Sin, Kendi Yayını, İstanbul.

İmaj Olarak Yazı

Daha önce yazının çizgileşmesiyle ilgili bir şeyler postalamıştım. Bu konu her zaman ilgimi çekiyor. Petar Pavlov benzer anlayışta işler üretiyor.

 

 

Karikatürümüzde Portre Karikatürü Kitapları

Batı'da oldukça yaygın olan portre karikatürü kitapları bizde pek rağbet görmez. Yakın zamanda kaybettiğimiz Güngör Kabakçıoğlu bu alanda bir kaç istisnadan biridir.

Yakın zamanda "Vala Somalı'nın Portre Karikatür Dünyası, 1950-2011" kitabı yayımlandı. Tan Oral'ın 2005 tarihli "Yüz Yüze" isimli kitabı ve Semih Poroy'un 1998 tarihli "Portreler" kitabı bu başlık altında sayılabilir. Daha eskilerden Zahir Güvemli'nin portre karikatür kitaplarını hatırlıyorum.

1950 kuşağı öncesi çizerleri (bu bağlamda özelikle Kozma Togo) yayımladıkları yıllıklarda bol bol portre karikatürüne yer verirlerdi. Bazı karikatürcüler ise, başlı başına bir portre karikatürü kitabı yayımlamak yerine kitaplarının bir bölümünü portre karikatürlerine ayırmayı tercih etmişlerdi. Örnekse, Öznur Kalender'in "Düşünerenk" albümü.

Bazı karikatürcüler ise bu alanda ustalaştıkları halde portre karikatür kitabı yayımlamadılar. Bu isimlerden biri Bedri Koraman. Türk karikatüründe belki de en özgün portre işlerine imza atan Necati Abacı'nın bir portre karikatürü kitabının olmaması ise Türk karikatürü açısından büyük bir eksiklik bence. Abacı'nın "Eczacıbaşı Sanal Müze"deki sergisi bu ekisiği bir ölçüde tamamlıyor.

Güngör Kabakçıoğlu (1994), Portreler, Barajans, İstanbul.

Güngör Kabakçıoğlu, Bedri Rahmi Eyüboğlu Portresi

Güngör Kabakçıoğlu (2002), Karikatürcü Portreleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara

Tan Oral (2005), Yüz Yüze, Pan Yayıncılık, İstanbul.

Tan Oral, Ayşe Arman Portresi

Semih Poroy (1998), Portreler, Karikatür Vakfı Yayınları, Ankara.

Semih Poroy, Orhan Veli Kanık Portresi

Necati Abacı, Edip Cansever Portresi

Kajan Tibor

 

Kajan Tibor Macar bir karikatürcü. Grafik mizah ekolünün Doğu Avrupa'daki tipik temsilcilerinden biri. Bu çizer açısından benim için asıl ilginç olan Macaristan'da bir eski kitapçıdan aldığım 1959 tarihli bir kitabında rastladığım iki karikatür. İlk karikatür, yazılardan anlaşılacağı gibi, Türkiye ile ilgili. "Google Translator" yardımıyla yazıları çevirmeyi denedim; kapının üzerinde "KAPALI" yazıyor. Kapının üzerindeki notta ise şöyle diyor: "En yakın Türk hamamı İstanbul'da, Kemal Atatürk". İkinci karikatürdeki yazıyı ise çevirmeye gerek yok herhalde...